Các trường hợp nên tắt chế độ lấy nét tự động
Các trường hợp nên tắt chế độ lấy nét tự động
Lấy nét tự động (AF) khá hiệu quả nhưng nhiều khi chế độ này trả về những bức ảnh lấy nét sai vị trí hoặc phải điều chỉnh ống kính rất lâu.
Rất lâu trước đây, câu chuyện về một chiếc máy ảnh có thể tự động lấy nét nghe có vẻ rất viễn tưởng. Làm sao người ta có thể tạo ra một loại máy móc đủ thông minh để biết chính xác chúng ta cần lấy nét vào đâu và vào lúc nào cơ chứ?
Vậy mà giờ đây câu chuyện viễn tưởng của ngày đó đã hoàn toàn trở thành sự thật, nếu không muốn nói là một sự thật rất phổ thông, khi mà gần như tất cả các loại máy ảnh trên thị trường hiện nay đều có chế độ chụp lấy nét tự động (AF). Tất nhiên, nó hoạt động khá hiệu quả. Nhưng cũng tất nhiên, sự hiệu quả đó không đồng nghĩa với hoàn hảo. Không hiếm khi khi chế độ này trả về cho bạn một bức ảnh bị lấy nét sai vị trí, hoặc ống kính (len) của máy phải điều chỉnh rất lâu trước khi quyết định được điểm tập trung (focus). Đôi khi, bạn còn không thể chụp được ảnh. Và điều đó quả là không dễ chịu chút nào.
Chúng tôi xin giới thiệu với các bạn 10 tình huống mà bạn nên vui vẻ với việc tắt chế độ chụp AF và trở về với chế độ không bao giờ lỗi thời, lấy nét bằng tay.
1. Trong điều kiện chụp thiếu sáng
Trong điều kiện thiếu sáng, độ tương phản cũng sẽ kém. Trong khi đó, chế độ chụp AF lại dựa vào ánh sáng và độ tương phản để chọn điểm lấy nét. Thường thì máy của bạn sẽ có tích hợp đèn flash hỗ trợ. Tuy vậy, trong rất nhiều trường hợp đèn flash cũng không có ích gì cho bạn, như trong bức ảnh ở đầu bài viết này chẳng hạn.
Mặc dù trông bức hình này có vẻ khá sáng, trên thực tế, ánh sáng khá yếu, và người chụp đã phải để phơi sáng trong 30 giây.
2. Khi độ tương phản không đủ lớn
Nếu bạn để AF và hướng máy về một đối tượng chụp như là một bức tường trơn 1 màu chẳng hạn, máy sẽ khó mà tìm được điểm lấy nét, cho dù điều kiện ánh sáng có tốt tới đâu. Bạn có thể ngắm tạm thời vào một đối tượng nào đó chi tiết hơn, rồi bấm canh nét (half-press) để kích hoạt chết độ AF và chốt điểm lấy nét, rồi quay lại với góc chụp ban đầu. Hoặc đơn giản hơn là chọn chế độ lấy nét bằng tay.
3. Chụp ảnh hoang dã
Hầu hết các động vật đều có thính giác rất tốt, và cho dù chế độ AF của bạn hoạt động có tốt đến đâu, nó vẫn phát ra khá nhiều âm thanh. Dù chỉ là một tiếng xoáy rất khẽ của ống kính cũng có thể làm đối tượng của bạn bỏ chạy. Vì vậy, tốt nhất là nên tắt AF khi bạn muốn có những tấm ảnh hoang dã thật tự nhiên và đẹp mắt.
4. Chụp phong cảnh
Khi chụp phong cảnh, bạn thường muốn mọi vật đều rõ nét, từ mặt đất cho tới những ngọn núi ở rất xa. Điều này đồng nghĩa với việc bạn nên cố gắng làm tăng vùng ảnh nét DOF, tốt nhất là lấy nét ở khoảng 1/3 độ sâu của ảnh (tại điểm được gọi là ‘hyperfocal distance’ – khoảng vượt tiêu cự). Hãy tắt AF, vì nếu bạn để chế độ này, khi ấn nút chụp, máy sẽ tự lấy nét lại, rất có thể là vào những ngọn núi ở phía xa thay vì tại điểm bạn mong muốn.
5. Khi chụp HDR
Chụp HDR (High Dynamic Range – sự thể hiện trung thực sắc độ cảnh vật bên ngoài tuân theo yếu tố thị giác) thường đòi hỏi bạn phải chụp nhiều ảnh của cùng một cảnh, với các thiết lập giống hệt nhau trừ độ phơi sáng, sau đó kết hợp chúng bằng các phần mềm hỗ trợ. Việc chọn điểm lấy nét cho từng tấm ảnh rất quan trọng để đảm bảo một kết quả như ý. Nếu bạn bật AF, mỗi lần chụp, có thể máy sẽ lại chọn một điểm lấy nét hơi khác đi.
6. Chụp các cử động nhanh
Khi bạn chụp hình một đối tượng đang di chuyển nhanh, chế độ AF sẽ khó mà theo kịp với sự thay đổi liên tục về khoảng cách giữa bạn và đối tượng chụp. Ví dụ trong bức ảnh chiếc xe đua mô hình điều khiển từ xa đang chạy này, ban đầu tác giả đã sử dụng chế độ chụp liên tiếp, bật AF. Bạn hãy quan sát kết quả:
Còn đây là kết quả thu được khi tác giả chụp với chế độ MF:
Hẳn là các bạn đã nhìn rõ sự khác biệt rồi chứ?
7. Chụp ảnh qua kính
Thường thì chụp ảnh qua một lớp kính không phải là một ý tưởng hay lắm, nên hãy tránh nó nếu bạn có thể. Tuy nhiên, trong các trường hợp không thể tránh được, như là khi bạn đang ngồi trên máy bay, hoặc bạn muốn chụp hình sinh vật biển trong các khu công viên có bể nuôi. Vấn đề là, chế độ AF đôi khi sẽ lấy nét vào các hình phản chiếu, hoặc tấm kính, thay vì đối tượng bạn muốn. Vậy nên tốt nhất là hãy tắt nó đi.
8. Chụp chân dung
Nguyên tắc vàng của việc chụp ảnh chân dung là lấy nét vào đôi mắt của đối tượng. Thêm nữa, bạn sẽ thường chụp với một khẩu độ lớn để xóa phông. Tuy nhiên, nếu chụp với chế độ AF khi bạn để DOF nông như vậy, máy rất có thể sẽ lấy nét tại lông mày của đối tượng, hoặc đầu mũi, và khiến đôi mắt bị nhòe đi thay vì tập trung vào đó như bạn mong muốn.
9. Chụp Macro
Khi chụp Macro, chế độ AF gặp rất nhiều khó khăn. DOF quá nông và máy sẽ khó mà hiểu được điểm bạn muốn tập trung, ống kính sẽ phải điều chỉnh liên tục. Tốt nhất là bạn hãy tự lựa chọn điều đó bằng chế độ MF.
10. Tác nghiệp theo định luật một phần ba (Rule of thirds)
Rất nhiều máy ảnh có điểm tự động lấy nét cố định là ngay chính giữa màn hình viewfinder. Điều này có nghĩa là, nếu bạn chụp đối tượng tại điểm mà định luật một phần ba khuyên, nó sẽ bị mất nét.
Trong bức ảnh này, một chiếc máy ảnh có điểm lấy nét giữa sẽ không thể ghi được đối tượng (là chiếc thuyền) rõ nét như bạn mong muốn, và hơn nữa, nó sẽ khó mà ghi lại được hình ảnh mặt hồ đẹp như hình trên.
Tóm lại, chế độ chụp AF quả là một phát minh tuyệt vời, nhưng không phải lúc nào cũng hữu dụng và đúng đắn. Một nhiếp ảnh gia giỏi sẽ luôn biết khi nào nên tự thiết lập cho máy ảnh của mình để tác nghiệp trong những tình huống có phần thử thách. Hy vọng bài viết này sẽ phần nào giúp các bạn làm được điều ấy
